Integrale tekst van de inleiding door Wil Friesen bij de opening op 12 maart 2017 van de expositie ‘Fotografie en Beeld’ in galerie Polhus te Nijkerk.

Het geheim van de kunst

Vandaag start de expositie ‘Fotografie en Beeld’. Zoals in deze titel is aangegeven gaat het hier om twee basisdisciplines: de twee-dimensionale en de drie-dimensionale verbeelding. Daarmee is in de vele kunstvormen nog maar een eerste globaal onderscheid aangegeven. Want binnen deze tweedeling is nog eens een keer sprake van een zeer grote verscheidenheid in toegepaste kunstuitingen.

De beide disciplines mogen verschillend zijn, in de innerlijke drang die de hier exposerende kunstenaars er toe brengt om hun werk te maken, zal niet veel verschil zijn. Alle zes willen we kunst maken die de kijker in zijn gevoel raakt. De een zal daarbij een wat scherper omlijnd doel voor ogen hebben. Bij de ander is dat doel minder scherp en krijgt het gaandeweg het proces meer vorm. Maar vrijwel altijd is het een proces dat gepaard gaat met intensief onderzoek, met zelfreflectie, respect, twijfel, laten gebeuren en ingrijpen, vakmanschap en diepe betrokkenheid bij het onderwerp.
Een filosofisch ingestelde kunstenaar heeft me eens verteld dat het pas goed gaat als hij tijdens zijn werkproces uitkomt bij zijn ‘meester’. De innerlijke meester die hem begeleidt bij de uitvoering en die hem, indachtig het vage doel dat ergens in het wezen van de kunstenaar huist, leidt tot het resultaat dat uit zijn handen komt.
Een mooie metafoor die volgens mij op een treffende wijze aangeeft dat het niet allemaal vanzelf komt, dat er hard werken en volledige overgave voor nodig is voordat de ‘meester’ zich laat zien.

Ik behoor tot de discipline die in de ruimtes van deze prachtige galerie twee-dimensionale werken heb hangen. Omdat ik deze opening mag verzorgen maak ik het tot mijn voorrecht om wat dieper op mijn werk in te gaan.
Mijn collega-exposanten zullen me dat hopelijk vergeven. Ze zijn hier vandaag ook aanwezig en zullen straks graag ingaan op uw vragen over hun werk en hun werkwijze.

Bij de keuze van de werken voor deze expositie heb ik mij gericht op het landschap. Het zal u opvallen dat in mijn landschappen de bomen nadrukkelijk aanwezig zijn. De bomen, die in de ogen van de kunstenaar Armando, schuldig zijn. Omdat er in hun aanwezigheid dramatische dingen zijn gebeurd. En het landschap, en de bomen daarin,  lieten het maar gebeuren. Sterker nog, de bomen, de struiken in het landschap groeiden door en alle sporen werden gewist. Alsof er niets was gebeurd…
Opvallend is dat Armando aan de natuur menselijke eigenschappen toekent. Hij verwijt het landschap dat het niets deed en verklaart het schuldig.
Net zoals Armando heb ik ook een vermoeden van die menselijke krachten van het landschap. Alleen verklaar ik het landschap niet schuldig. In mijn benadering is het juist omgekeerd en heeft de natuur een zekere compassie met de mens. Maar in het landschap is dat niet te zien. Het houdt zijn emoties verborgen. Het landschap roept niets of niemand ter verantwoording.
Het is duidelijk: het landschap heeft zo zijn geheimen.
In mijn werken probeer ik de geheimen van het landschap, de verborgen emoties van de bomen, een verbeelding te geven. In mijn werken wil ik de suggestie oproepen dat het landschap meer weet dan het laat zien….
En in de zoektocht naar deze verbeelding brengt mìjn ’meester’ me bij werken met een soms dramatische, soms sprookjesachtige, maar altijd mysterieuze sfeer.

In 2015 heb ik voor een kunstmanifestatie een serie gemaakt waarbij ik, naast het beeld, iets van het wezen van de bomen in woorden heb trachten uit te drukken.
Deze woorden kunnen misschien helpen om aan te voelen wat ik met mijn landschapsbeelden wil oproepen.

Wachters van het geheim

een bosbeleving in 7 staties

de bomen, ze staan er maar…
de bomen, ze weten alles…
de bomen, ze houden het voor zich…
de bomen, ze zwijgen in volharding…
de bomen, ze zijn wel wijzer…
de bomen, ze groeien onverstoorbaar door…
de bomen, ze helpen ons vergeten

Het landschap regenereert niet alleen zijn eigen omgeving, maar ook het zijnsgevoel in ons hoofd. Juist het onverstoorbare doorgroeien geeft ons vertrouwen, het vertrouwen dat het altijd zo zal blijven.

Vandaag start de expositie ‘Fotografie en Beeld’. Met deze titel is duidelijk een aanwijzing gegeven van wat er hier de komende weken is te zien. Maar toch hopen wij, de hier exposerende kunstenaars, dat u meer gaat zien dan wat u ziet. Hopen wij dat u alle zintuigen gebruikt om achter het kijken echt te ‘zien’.

Want het is immers zo dat we alle zes het hogere streven voor ogen hebben om in het zichtbare beeld méér te willen oproepen dan wat we feitelijk kunnen waarnemen. Dat streven, dat is volgens mij de essentie, of tenminste één van de essenties van de kunst.
Het geheim van de kunst…..

maart 2017
Wil Friesen