Glasnegatieven

Zoals misschien bij jullie bekend heb ik ooit een partij oude glasnegatieven overgenomen. De negatieven zijn vrijwel zeker afkomstig van een studiofotograaf uit België. Het zijn allemaal portretten. Portretten van gewone mensen die zich, om welke reden dan ook, hebben laten fotograferen. Ze zijn in dezelfde ruimte voor dezelfde achtergrond gefotografeerd. Vrijwel steeds frontaal voor de camera gepositioneerd. Er is met een platencamera gewerkt. Dan duurt het even voordat alles is ingesteld. Dat is ook te zien aan de portretten. Er wordt nauwelijks gelachen. Er wordt doorgaans serieus gekeken. Soms ook met enige verwondering in de blik.

Basis voor eigen werk

Toen ik de negatieven kreeg waren ze in een rieten mandje opgeborgen in doosjes. En alles in een bijzonder slechte staat. De doosjes waren door vocht aangetast en veel negatieven waren aan elkaar geplakt. Waarschijnlijk als gevolg van een langdurige opslag in een veel te vochtige ruimte. Bijna alle negatieven zijn daardoor ernstig beschadigd. De emulsie is aangetast, zelfs hier en daar verdwenen. In veel gevallen zijn enkel nog  fragmenten van het oorspronkelijk beeld over.
Tegelijkertijd zijn deze beschadigde negatieven de prachtige sporen van een stuk verleden. Sporen die de vergankelijkheid van het leven in beeld brengen.

Zonder opsmuk

Deze fotograaf heeft uitsluitend gewone mensen gefotografeerd. In hun beste kleren gingen ze voor de camera zitten. Mannen, vrouwen, kinderen. Alleen, met partner, soms met het hele gezin. Alles zonder opsmuk, de mensen zelf maar ook de opnametechniek. De variatie in de poses is minimaal. Meestal werd er frontaal gefotografeerd.
Door de beschadigingen van de negatieven heen laat zich een tijdsbeeld zien. Het zich laten portretteren was niet meer voorbehouden aan de happy few. Ook de gewone mensen lieten zich op de foto vereeuwigen. De scherpte van de negatieven is niet altijd optimaal. Dat alles roept de vraag op of de opnames zijn gemaakt door een professionele fotograaf. Misschien was het portretteren slechts een bijverdienste. Dat was niet ongewoon in de tijd waarin deze foto’s zijn gemaakt (waarschijnlijk in de jaren dertig/veertig van de vorige eeuw).
Een kunsthistorische betekenis zal de collectie zeker niet hebben!

Uitdaging

Hoe dan ook, voor mij zijn de negatieven waardevol. De beschadigingen, de authenticiteit van de geportretteerden, het tijdperk waarin ze zijn gemaakt, het maakt ze tot unieke voorwerpen. Het plaatste mij voor de uitdaging om er een eigen werk van te maken. Het is te gemakkelijk om de negatieven recht-toe-recht-aan af te drukken. Zeker, ook interessant. Maar dan is het niet mijn werk! Voor mij moet het loskomen van de bron. Met respect voor de geportretteerden. Geen gemakkelijke opgave. Daarom heb ik er een project van gemaakt. Waarbinnen mogelijke varianten worden onderzocht.

 

1e variant

Intussen zijn er binnen het project twee varianten uitgewerkt en gepresenteerd.
De 1e variant is opgebouwd uit afdrukken op door mijzelf lichtgevoelig gemaakt papier. Ze zijn gecombineerd met röntgennegatieven uit een dierenkliniek. Deze combinaties leidden tot een compleet nieuwe beleving. Het zijn mysterieuze beelden geworden. De gezichten gedeeltelijk bedekt en alles in een afstandelijke blauwe toon.
De sandwiches zijn in twee meerluiken van ieder 9 stuks in glas in lood ingeraamd.

 

2e variant

De 2e variant heeft meer een installatie-achtig karakter. Weer zijn er afdrukken gemaakt op het door mijzelf lichtgevoelig gemaakte India papier. De zwart-wit afdrukken zijn ingekleurd met (transparante) olieverf. De gezichten zijn wit gehouden. Verder is het beeld gedeeltelijk bedekt met een transparant sluier van witte olieverf. Alle foto’s zijn op een ijzeren staaf bevestigd. De staaf staat in een steen die als houder dient. Aan de foto’s hangt een oud bruin label met een nummer erop.
Het totale werk bestaat uit 13 staven met foto’s. Als het geheel in de juiste omgeving wordt opgesteld krijgt het iets monumentaals. Een respectvol eerbetoon aan de geportretteerde mensen. Ze hebben hun leven geleid. Met alle voor- en tegenspoed die ook wij in ons leven tegenkomen. Deze mensen zijn overleden. Ze hebben hun nummer ingeleverd.
Bij het zien van deze installatie besef je dat het gaat over de vergankelijkheid van het leven.

 

3e variant

Intussen ben ik bezig met de 3e variant. Ik ben begonnen met het in direct daglicht belichten van de glasnegatieven op oud fotopapier. Het fotopapier gaat uit de verpakking en wordt in contact met het negatief in het daglicht belicht. Daarvoor gebruik ik een daglichtcassette. Ik laat het daglicht, of de zon als die schijnt, 2 tot 3 dagen inwerken. Daarna wordt het aldus belichte fotopapier gefixeerd om het verkregen beeld te behouden.
Op deze manier verschijnen wat flauwachtige beelden van de geportretteerde mensen. Het fotopapier, van oorsprong zwart-wit, krijgt een paarsachtig tot roodbruine kleur. De kleur is afhankelijk van het fotopapier dat wordt gebruikt. Ik gebruik uitsluitend barietpapier.
De 3e variant is nog in uitvoering. Het is de bedoeling om op de 26e Huntenkunst te Ulft (25, 26 en 27 mei 2018) de 3e variant te presenteren.